Jaarrekening Kalmthout onthult: structurele uitgaven stijgen, investeringen blijven liggen

Een analyse van de gemeentelijke jaarrekening noopt steeds tot dezelfde conclusies: stijgende structurele uitgaven, ambitieuze maar onrealistische investeringsplannen en een fors oplopende schuldenlast. Aangezien andere partijen hier blijkbaar geen problemen mee hebben, blijven we dit onder de aandacht brengen.

In 2020 bedroegen de exploitatie-uitgaven nog 33 miljoen euro. In 2024 is dat opgelopen tot bijna 47 miljoen euro — een stijging van maar liefst 41%. De personeelskosten stegen in dezelfde periode met 35%. Ter vergelijking: de inflatie bedroeg in diezelfde periode ongeveer 20%. De uitgaven stijgen dus dubbel zo snel als de levensduurte. Dat is, zacht uitgedrukt, geen efficiënt gebruik van publieke middelen. Het ontbreekt het gemeentebestuur aan durf om in te grijpen.

Investeringen: veel plannen, weinig realisatie
De gemeente plant elk jaar opnieuw (dezelfde) ambitieuze investeringen, maar slaagt er zelden in om die ook effectief uit te voeren. Wat op papier verschijnt als een investeringsplan, blijkt in de praktijk vaak een wenslijst. In plaats van een realistische en strategische planningsoefening, wordt het meerjarenplan misbruikt als dekmantel om hoge belastingen te verantwoorden en voldoende cashflow te behouden voor de stijgende structurele uitgaven. Zelfs de financiële dienst van de gemeente heeft hier bedenkingen bij, maar het CD&V-geleide schepencollege blijft doof voor kritiek.

Investeringsgraad blijft ondermaats
Als we kijken naar het investeringsritme — de verhouding tussen geplande investeringen in jaar x-1 en de effectief uitgevoerde investeringen in jaar x — dan zien we een structureel probleem. In 2021 werd slechts 33% van de geplande investeringen gerealiseerd. In 2022 was dat 45%, in 2023 50% en in 2024 55%. De trend is stijgend, maar de cijfers blijven ondermaats. Dit wijst op gebrekkige projectopvolging en een gebrek aan realisme in de meerjarenplanning. De finale afrekening kunnen we volgend jaar maken, wanneer de begrotingscyclus afgerond wordt.

Schulden stijgen sneller dan de investeringen
In 2024 werd opnieuw een lening aangegaan, waardoor de schuld per inwoner steeg van 717 euro naar 1.021 euro. Dat is een stijging van 42% op één jaar tijd. Tegelijkertijd blijft de vraag of die lening überhaupt nodig was. Voor 2025 worden 19 miljoen euro aan investeringen gepland. Als opnieuw slechts de helft daarvan wordt gerealiseerd, blijft er een aanzienlijk overschot in kas — waarvoor we dan wel rente mogen betalen. Dat is financieel inefficiënt en getuigt van een gebrek aan strategisch begrotingsbeheer.

Subsidies blijven liggen, belastingbetaler draait op
We maken het plaatje compleet: ook aan de inkomstenzijde laat de gemeente kansen liggen. De investeringsontvangsten — vaak subsidies van hogere overheden — blijven jaar na jaar ver onder de verwachtingen. In 2021 haalde Kalmthout slechts 6% van de geplande investeringsinkomsten binnen. In 2022 was dat 11%, in 2023 amper 5% en in 2024 32%. Als men hier beter op zou inzetten, was een lening zeker niet nodig geweest. Maar ook hier ontbreekt het aan opvolging, visie en daadkracht.
Het bestuur is erg bedreven in brood en spelen, maar zou beter ook eens een serieuze blik werpen op zijn financiële huishouding.